Lừa đảo vishing nhắm vào người cao tuổi – Chongluadao.vn

Hiện nay, kẻ gian đang lợi dụng tâm lý lo lắng bệnh tật, mong muốn có thêm thu nhập và lòng tốt của người cao tuổi để thực hiện nhiều chiêu trò lừa đảo tinh vi. Trong đó, lừa đảo qua điện thoại (voice phising/vishing) là hình thức tấn công tâm lý trực diện và phổ biến nhất.

Các đối tượng lừa đảo sử dụng dịch vụ VoIP (gọi điện qua Internet) để giả mạo số điện thoại, kết hợp với các kỹ thuật thao túng tâm lý (social engineering) để tạo ra các “cuộc gọi sốc” khiến nạn nhân hoảng loạn và mất khả năng kiểm soát lý trí.

Mục lục bài viết ẩn

1. Kịch bản lừa đảo

1.1. Giả danh cơ quan thực thi pháp luật (Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát)

1.2. Lừa đảo người thân gặp nạn

2. Dấu hiệu nhận biết

3. Quy trình ứng phó dành cho người cao tuổi

Kịch bản lừa đảo

Dưới đây là hai kịch bản điển hình:

Giả danh cơ quan thực thi pháp luật (Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát)

Đây là kịch bản đánh vào nỗi sợ hãi uy quyền và tâm lý sợ liên quan đến pháp luật của người cao tuổi.

Bước 1: Tiếp cận và phủ đầu
Kẻ gian gọi điện, tự xưng là cán bộ điều tra, nhân viên tòa án hoặc viện kiểm sát.
Thông báo nạn nhân có liên quan đến một vụ án nghiêm trọng (rửa tiền, buôn ma túy xuyên quốc gia, hoặc thông tin cá nhân bị tội phạm sử dụng để mở tài khoản phi pháp).
Giọng điệu: Nghiêm trọng, đanh thép, đôi khi bật tiếng còi hụ hoặc tiếng đàm thoại bộ đàm ở nền để tăng tính chân thực.
Bước 2: Cô lập và thao túng
Yêu cầu nạn nhân phải giữ bí mật tuyệt đối phục vụ công tác điều tra (“Bí mật quốc gia”).
Đe dọa bắt tạm giam ngay lập tức nếu tiết lộ cho người thứ ba (kể cả con cái hay công an phường).
Mục đích: Cắt đứt sự hỗ trợ tư vấn từ người thân của nạn nhân.
Bước 3: Dồn ép và Chốt hạ
Yêu cầu nạn nhân chuyển toàn bộ tiền tiết kiệm vào một “Tài khoản tạm giữ” hoặc “Tài khoản an toàn” do Bộ Công an quản lý để thẩm tra nguồn tiền.
Cam kết: “Nếu trong sạch, tiền sẽ được hoàn trả sau 24h”.
Thực tế: Ngay khi tiền được chuyển, kẻ gian rút sạch và cắt liên lạc.

Lừa đảo người thân gặp nạn

Đây là kịch bản đánh vào tình cảm gia đình và sự lo lắng cho con cháu.

Bước 1: Tạo tình huống khẩn cấp
Kẻ gian gọi điện với giọng nói gấp gáp, hoảng loạn, đôi khi giả vờ khóc lóc hoặc làm méo giọng.
Nội dung: “Con/Cháu vừa gây tai nạn giao thông nghiêm trọng”, “Con đang bị bắt giữ”, hoặc “Con đang cần tiền phẫu thuật gấp”.
Bước 2: Đánh vào lòng thương và sự cấp bách
Kẻ gian (hoặc đồng bọn đóng vai bác sĩ, công an, luật sư) giật điện thoại để xác nhận tình trạng nguy kịch.
Yêu cầu chuyển tiền ngay lập tức để “dàn xếp”, “nộp phạt tại chỗ” hoặc “đóng viện phí” để cứu người.
Bước 3: Chiếm đoạt tài sản
Thúc ép nạn nhân chuyển khoản ngay lập tức hoặc chuẩn bị tiền mặt để có người đến lấy (ít phổ biến hơn nhưng vẫn xảy ra).

Dấu hiệu nhận biết

Những dấu hiệu đỏ của những cuộc gọi lừa đảo:

Yếu tố “Bí mật”: Bất kỳ cuộc gọi nào yêu cầu “Không được nói cho ai biết”, “Phải giữ bí mật với gia đình” đều là lừa đảo.
Yếu tố “Tài khoản an toàn”: Cơ quan Nhà nước không bao giờ làm việc qua điện thoại để yêu cầu chuyển tiền, và pháp luật không có khái niệm “tài khoản an toàn” để người dân chuyển tiền vào giám định.
Yếu tố “Thông tin bảo mật”: Yêu cầu đọc mã OTP, mật khẩu ngân hàng, hoặc số thẻ qua điện thoại.
Áp lực thời gian: Luôn hối thúc “phải chuyển ngay bây giờ”, không cho nạn nhân có thời gian suy nghĩ.

Quy trình ứng phó dành cho người cao tuổi

Khi gặp các tình huống trên, người cao tuổi cần tuân thủ quy tắc “3 KHÔNG – 1 GỌI”:

KHÔNG TIN: Tuyệt đối không tin các cuộc gọi đe dọa hoặc than khóc qua điện thoại lạ.
KHÔNG CHUYỂN TIỀN: Không thực hiện bất kỳ lệnh chuyển tiền nào theo yêu cầu của người lạ qua điện thoại.
KHÔNG CUNG CẤP: Không đọc mã OTP, mật khẩu cho bất kỳ ai.
HÃY GỌI LẠI:
Trường hợp giả danh con cháu: Cúp máy ngay lập tức. Sau đó, tự mình bấm số gọi lại cho con/cháu (theo số đã lưu trong danh bạ từ trước) hoặc gọi cho người thân khác để kiểm chứng.
Trường hợp giả danh Công an/Ngân hàng: Cúp máy. Nếu lo lắng, hãy ra trực tiếp trụ sở Công an phường gần nhất hoặc chi nhánh ngân hàng để hỏi. Tuyệt đối không bấm gọi lại vào số vừa gọi đến.