Cảnh báo lừa đảo từ thiện: Khi nỗi đau trở thành miếng mồi ngon – Chongluadao.vn

“Lá lành đùm lá rách”, “Thương người như thể thương thân” là những giá trị văn hóa quý giá của người Việt Nam. Tuy nhiên, chính lòng trắc ẩn ấy hiện đang trở thành “mỏ vàng” cho những kẻ lừa đảo trực tuyến khai thác.

Trong các đợt thiên tai hay khi xã hội quan tâm đến những hoàn cảnh bệnh tật ngặt nghèo, lòng tốt của cộng đồng lại trỗi dậy mạnh mẽ. Tuy nhiên, dữ liệu từ hệ thống tiếp nhận của Chống Lừa Đảo cho thấy: đây cũng là “mùa làm ăn” của tội phạm mạng.

Từ những em bé mắc bệnh hiểm nghèo “ảo” đến những vùng lũ lụt “tự vẽ”, hãy cùng Chống Lừa Đảo bóc trần những chiêu trò tàn nhẫn này để lòng tốt của bạn được trao gửi đúng nơi, đúng chỗ.

Mục lục bài viết ẩn

1. Thủ đoạn “Kền kền”: Ăn cắp ảnh bệnh nhi, mạo danh bệnh viện

2. “Đục nước béo cò”: Trục lợi trên thảm họa thiên tai

3. Dấu hiệu nhận biết chung: Đừng để lòng tốt bị lợi dụng

4. Lời khuyên từ Chống Lừa Đảo: Chậm lại một nhịp để thương đúng cách

Thủ đoạn “Kền kền”: Ăn cắp ảnh bệnh nhi, mạo danh bệnh viện

Đây là chiêu trò mà Chống Lừa Đảo nhận được rất nhiều phản ánh trong thời gian qua. Kẻ gian không từ thủ đoạn nào, kể cả việc lợi dụng hình ảnh đau đớn của các bệnh nhi.

KỊCH BẢN TÀN NHẪN

Giả mạo Fanpage Bệnh viện: Các đối tượng lừa đảo đã lập các trang giả mạo các bệnh viện lớn (như Bệnh viện Nhi, Bệnh viện Phổi, Bệnh viện K), các bệnh viện khu vực hoặc các “Phòng Công tác xã hội” ảo. Các trang này chạy quảng cáo (Facebook Ads) rầm rộ để tiếp cận hàng nghìn người.
Đánh cắp hình ảnh bệnh nhi: Chúng lấy ảnh các cháu bé đang điều trị bệnh hiểm nghèo (thường là những hình ảnh rất thương tâm, có gắn dây truyền dịch, thở máy…) từ các bài báo cũ, nguồn nước ngoài hoặc từ các trang mạng xã hội của các phụ huynh, gia đình.
Thêu dệt câu chuyện: Các đối tượng “sáng tác” ra những câu chuyện lâm ly bi đát: Bố mất, mẹ ung thư, con cần 50 triệu mổ gấp nếu không bệnh viện trả về… Để tạo lòng tin, chúng photoshop cả Giấy xác nhận nằm viện, Giấy chứng nhận hộ nghèo, thậm chí làm giả con dấu bệnh viện và chữ ký bác sĩ.
Chạy quảng cáo “bẩn”: Chúng chi tiền chạy quảng cáo Facebook để bài viết tiếp cận hàng nghìn người. Nội dung được thêu dệt kỹ càng để tạo lòng trắc ẩn của người đọc và… kèm theo số tài khoản cá nhân (không phải tài khoản bệnh viện).

HẬU QUẢ ĐỂ LẠI

Cha mẹ các bé không chỉ đau đớn vì con bệnh, mà còn hoảng loạn khi thấy ảnh con mình bị rao bán lòng thương khắp mạng xã hội, trong khi họ không hề nhận được (và không hề kêu gọi) số tiền đó.

“Đục nước béo cò”: Trục lợi trên thảm họa thiên tai

Mỗi khi mùa mưa bão đến, như đợt bão Yagi năm 2024 hay đợt lũ lụt lịch sử năm 2022 và 2025, lợi dụng tình hình thông tin hỗn loạn và tâm lý “cứu người như cứu hỏa”, các nhóm lừa đảo hoạt động hết công suất.

Lập Fanpage cứu trợ “siêu tốc”: Ngay khi có tin thiên tai, hàng loạt Fanpage với tên gọi như “Hỗ trợ đồng bào lũ lụt miền…”, “Quỹ cứu trợ khẩn cấp…” mọc lên như nấm. Chúng sao chép bài viết, hình ảnh, video từ các cơ quan báo chí chính thống để tạo vỏ bọc uy tín.
Mạo danh tổ chức lớn: Tinh vi hơn, chúng mạo danh các tổ chức uy tín như Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ hoặc các đoàn thiện nguyện của người nổi tiếng. Chúng dùng logo, con dấu giả để kêu gọi quyên góp tiền mua áo phao, mì tôm, thuốc men…
Thủ đoạn “câu view” tàn nhẫn: Chúng dùng hình ảnh những ngôi nhà ngập đến mái, người dân ngồi trên nóc nhà chờ cứu (thậm chí lấy ảnh từ các đợt lũ của những năm trước) để đánh vào tâm lý “cần kíp”, khiến người dân chuyển tiền ngay mà không kịp suy nghĩ.

HỆ LỤY: KHÔNG CHỈ LÀ MẤT TIỀN

Khi bạn chuyển 50k, 100k cho một kẻ lừa đảo, tác hại không chỉ là số tiền đó mất đi:

Người thật sự cần số tiền đó mất đi cơ hội: Số tiền đó lẽ ra có thể cứu sống một mạng người đang nguy kịch thật sự, hỗ trợ thêm cho những gia đình khó khăn đang chống chọi với thiên tai.
Xói mòn niềm tin xã hội: Khi lừa đảo tràn lan, những nhà hảo tâm sẽ trở nên e dè, nghi ngờ. Điều này vô tình làm hại những tổ chức thiện nguyện chân chính và những mảnh đời bất hạnh đang chờ được giúp đỡ.

Dấu hiệu nhận biết chung: Đừng để lòng tốt bị lợi dụng

Dù là kịch bản bão lũ hay bệnh hiểm nghèo, tất cả các vụ lừa đảo này đều có chung những “điểm chết” mà bạn có thể dễ dàng nhận ra:

❌ Dấu hiệu “chí mạng”: Tài khoản nhận tiền là CÁ NHÂN

Các tổ chức như Mặt trận Tổ quốc, Bệnh viện lớn, Quỹ từ thiện chính thống KHÔNG BAO GIỜ vận động quyên góp qua tài khoản cá nhân (Tài khoản mang tên riêng như NGUYEN VAN A, TRAN THI B…).
Họ luôn sử dụng tài khoản đứng tên Tổ chức/Đơn vị và có công bố văn bản dấu đỏ rõ ràng.

❌ Thúc ép về thời gian (tạo độ khẩn cấp)

Kẻ lừa đảo luôn dùng những từ ngữ gây áp lực mạnh: “Cần gấp trong đêm nay”, “Chỉ còn vài tiếng nữa”, “Khẩn cấp”… Mục đích là để bạn sợ hãi và chuyển tiền theo cảm xúc thay vì dùng lý trí để kiểm tra.
Các bác sĩ và bệnh viện luôn ưu tiên cứu người, không bao giờ có chuyện “nếu không chuyển đủ tiền ngay bây giờ thì bệnh viện trả về” như trong các bài viết lừa đảo thêu dệt.

❌ Fanpage “bất thường”

Hãy kiểm tra mục “Tính minh bạch của trang” (Page Transparency).
Nếu trang tự xưng là Bệnh viện lớn hay Quỹ cứu trợ uy tín mà mới chỉ được thành lập vài ngày, hoặc trước đó tên trang là “Shop quần áo”, “Bán sim số đẹp”… thì 100% là lừa đảo.

Lời khuyên từ Chống Lừa Đảo: Chậm lại một nhịp để thương đúng cách

Chúng tôi không ngăn cản lòng tốt, nhưng chúng tôi mong bạn hãy là một nhà hảo tâm tỉnh táo.

QUY TẮC 3 CHẬM ĐỂ BẢO VỆ LÒNG TỐT CỦA BẠN

CHẬM lại 1 nhịp: Đừng để cảm xúc lấn át lý trí. Hãy hít một hơi thật sâu và nhìn kỹ vào bài đăng.
CHẬM để xác minh:
Với bệnh nhân: Gọi điện trực tiếp vào số Hotline của Bệnh viện (lấy trên website chính thức hoặc thông tin từ Bộ Y tế, Sở Y tế) để xác minh thông tin bệnh nhân.
Với bão lũ: Theo dõi thông tin trên các kênh báo đài chính thống (VTV, Báo Chính phủ…) để biết các kênh quyên góp chính thức.
Soi kỹ số tài khoản: Có trùng khớp với công bố chính thức của tổ chức không? Đặc biệt cẩn trọng với những yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản cá nhân lạ.
Sử dụng công nghệ: Dùng Google Lens (Tìm kiếm bằng hình ảnh) để quét bức ảnh kêu gọi. Bạn có thể sẽ sốc khi thấy bức ảnh đó đã xuất hiện từ… 5 năm trước ở một quốc gia khác.
CHẬM lại để báo cáo: Nếu phát hiện dấu hiệu lừa đảo, hãy báo cáo bài viết đó cho nền tảng (Facebook/Zalo) và gửi cảnh báo về cho cộng đồng qua các kênh chính thức của các cơ quan chức năng hoặc gửi về Chống Lừa Đảo.